Sau Cách mạng Tháng Tám, các Hội học sinh kháng chiến và Đoàn sinh viên kháng chiến được thành lập ở Sài Gòn, Huế, Hà Nội và sau đó các hội đã phát triển thành nhiều trường học ở cả ba miền Bắc, Trung, Nam.
Các hoạt động của sinh viên và sinh viên kháng chiến ngày càng trở nên phong phú, đa dạng và dần lan rộng cả Đông Dương. Đồng thời nêu cao khẩu hiệu “Tích cực cầm cự chuẩn bị chuyển mạnh sang tổng phản công”.
Vào ngày 9/1/1950, Hội Thanh niên Cứu quốc và Tổng hội Sinh viên Sài Gòn - Gia Định - Tự Long đã tổ chức một phong trào mà đông đảo sinh viên xuống đường biểu tình để yêu cầu đảm bảo an ninh và trả quyền tự do cho sinh viên, thả những người bị bắt và mở lại trường học.
Thế nhưng, đoàn biểu tình bị đám cảnh sát và lính lê dương đàn áp dã man. Cuộc đàn áp đẫm máu với tinh thần đấu tranh mãnh liệt và sự hy sinh anh dũng của đồng chí Trần Văn Ơn đã thật sự khơi dậy trong lòng học sinh, sinh viên và nhân dân Sài Gòn - Chợ Lớn lòng căm thù giặc và ý chí kiên quyết đấu tranh chống thực dân, xâm lược Pháp và tay sai của chúng.
Sự kiện đó đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lịch sử Việt Nam. Do đó, vào tháng 2/1950, Đại hội toàn quốc Liên đoàn thanh niên Việt Nam lần thứ nhất tại Việt Bắc đã quyết định lấy ngày 9/1 hằng năm làm ngày truyền thống Học sinh - Sinh viên.
Theo chiều dài của lịch sử cho tới hiện nay, học sinh, sinh viên Việt Nam luôn đóng vai trò quan trọng, góp công sức không nhỏ trong suốt quá trình xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước.